IEE Pastoral 2022 – Malaga met als thema:
"... verander je manier van denken zodat het je manier van leven verandert..." (Romeinen 12:2)
9 en 10 mei 2022
Dag 1 - Welkom

De deuren van Uw huis
gingen voor mij open,
o God van hemel en aarde,
wat goed om hier te zijn!
Als we onze armen openen
kunnen wij hen ontvangen
die U nodig hebben,
en Uw Woord, liederen, stilte en gebed,
een oprechte omhelzing,
vrede en uw vergeving willen delen,
brood dat voedt,
kracht en moed geeft,
Refr: en het vuur van Uw Geest,
dat het hart in vuur en vlam zet.

Gebed
Wat een voorrecht, wat een zegen, wat een kans geeft U ons, goede God! (Kans) om samen te kunnen komen, elkaar te ontmoeten, te omhelzen, te zingen en te lachen, te bidden en te groeien, onszelf in staat stellen om te dienen, ons door Uw Geest te laten aanmoedigen om te vernieuwen wat in ons leven en in onze gemeenschappen moet worden vernieuwd. Wij zijn Uw dochters en zonen en we zijn hier vandaag met enorme dankbaarheid in ons hart.
Wij prijzen u daarvoor.
In Jezus, leraar en broeder.
Amen.


Het is tijd om te hopen,
Laten we hoopvol rondgaan
en voren openen om goede zaden
te zaaien in bodems die vrij zijn,
opdat die hun vruchten
van gerechtigheid en vrede dragen.
Hoopvol gaan de jongeren er op uit
met een cruciale boodschap:
er is geen waardig leven als we niet zorgen
voor de schepping in haar diversiteit.
Refrein:
Het is tijd om te hopen,
om ego's te overwinnen
en vooruit te gaan,
om alle krachten te bundelen om te zingen:
het is tijd om te hopen! (Gerardo Oberman)

Werkwijze

Korte presentaties, triggervragen en groepswerk.

Wat zie je als je me ziet?
Er zijn verschillende manieren van kijken:
Wat zullen andere mensen in onze gemeenschappen zien?
Zullen ze onze liturgieën begrijpen?
Hoe zien we onszelf?
Hoe zien we de werkelijkheid om ons heen? Wat zien we daar?
Is er een verband tussen de manieren waarop we kijken?
Wat zien we als we naar onszelf kijken in de evangeliën (spiegel)?

De kat van de goeroe
Wanneer de goeroe ‘s middags ging zitten bidden, liep de ashramkat altijd rond, en leidde hij de gelovigen af.
Dus beval de goeroe de kat vast te binden tijdens de avonddienst.
Lang nadat de goeroe was gestorven, bonden ze de kat nog steeds vast tijdens die dienst. Toen de kat stierf, namen ze een andere kat mee naar de ashram, zodat ze hem tijdens de avonddienst konden vastbinden. Eeuwen later schreven de discipelen van de goeroe geleerde verhandelingen over de belangrijke rol die de kat speelt bij het uitvoeren van een goede dienst.
Anthony de Mello

Laat  het oude afgedaan zijn…
dat zij in deze jaren alleen maar heeft gevochten voor…
"Onze Kerk, die in al deze jaren alleen maar voor haar eigen levensonderhoud heeft gevochten, alsof dit een absoluut doel was, is niet in staat zich nu te vestigen als drager van het Woord dat de mensen en de wereld moet verzoenen en verlossen. Om deze reden moeten oude woorden verdorren en wegsterven..." Dietrich Bonhoeffer, Resistencia y sumisión, (Ediciones Sígueme, Salamanca, 1983), p. 210

De kerk zal sterven en verstenen, als ze niet het Evangelie brengt.
Tegen de Christenen is gezegd: ‘Ga het Evangelie verkondigen’! Het bevel luidt niet: ‘Ga kerkdiensten houden!’ ‘Ga de sacramenten vieren!’ ‘Ga een liturgie vieren!’… maar waar het om gaat is: ‘Verkondig het Goede Nieuws aan alle schepselen! Maar waar de Kerk is, moet je (je af)vragen of de Kerk het grote Project van God: de grote opdracht het Evangelie te verkondigen, wel dient, of dat ze een doel op zich is. (Karl Barth)

Vraag 1
Als je de Stem van de Wind niet hoort,
welk woord draag je dan?
Wat zul je als sacrament geven
als je niet jezelf geeft in dat wat je geeft?
Als je de Hoop en de Waarheid
opgeeft voor de Staat,
wie zal dan het mysterie
van de hele Vrijheid verkondigen?
Als de Heer Brood en Wijn is
en de Weg waarop je gaat,
als " de weg al gaande ontstaat"
welke paden verwacht je dan?
Vragen om al lopend te overdenken (fragment)    
(Dom Pedro Casaldáliga 1928-2020


Vraag 2
Hoe kunnen we onze feestelijke liturgie ervaringen niet alleen relevant houden voor de mensen die altijd al deel hebben uitgemaakt van het kerkelijk leven, maar ook voor anderen? Hoe kunnen we voorkomen dat onze taal en onze boodschap altijd dezelfde vorm behouden, altijd gericht op dezelfde groep, die vastgebakken zit aan hun "erfgoed"? Hoe overstijg je "voorkeuren" van een groep, teneinde een breed scala aan opties te bieden in de ontwikkeling van de liturgie en vooral in de ervaring van gemeenschapszang? Hoe maak je de thema's die aan bod komen in de prediking, in de gebeden, in de inhoud van de gekozen liederen, tot een antwoord op de zoektocht en vragen en uitdagingen waarmee mensen in de verschillende levensfasen worden geconfronteerd? Hoe neem je de conflicten en spanningen van elke levenscyclus op in plaats van ze uit te sluiten? Hoe maak je ruimte voor diversiteit in de volle breedte van de betekenis van de term?

Romeinen 12:1-2
Broeders en zusters, met een beroep op Gods barmhartigheid vraag ik u om uzelf als een levend, heilig en God welgevallig offer in zijn dienst te stellen. Dat is de ware eredienst die van u wordt gevraagd.
U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar u veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God wil en wat goed, volmaakt en Hem welgevallig is.

Lied: Ya no vivan según los criterios del tiempo presente;
al contrario, cambien su forma de pensar
para que cambie también  su manera de vivir
y lleguen a conocer de Dios la voluntad.
Leef niet langer volgens de criteria van het heden;
integendeel, verander je manier van denken
zodat ook je manier van leven verandert en
je de wil van God leert kennen.

"Het is noodzakelijk om met onze Godsbeelden te spelen, om ze weg te halen uit de ernst, uit gesloten theorieën, uit institutionele verdeeldheid. In de theologie speel ik graag. Dat brengt me dichter bij het grotere mysterie dat in het universum danst."  (Ivone Gebara. Het water van mijn put. Reflecties op ervaringen van vrijheid. Montevideo: Doble Clic, 2005, p. 191-192)


Ik versta onder spiritualiteit de diepste beweging van de mens, een beweging die hem gaande houdt in het verlangen om te leven, in de zin van zijn bestaan, in het vermogen om zich open te stellen voor anderen en zichzelf te helpen in het leven. Ik versta onder spiritualiteit deze energie die ons in beweging brengt, die ons in staat stelt om liefde en rechtvaardigheid te zoeken. Ik versta onder spiritualiteit de aantrekkingskracht en de passie die ons uit het individualisme kunnen halen ten overstaan van het goede in ons en in anderen. Ik versta onder spiritualiteit de dorst om te verlangen naar een wereld waarin alle wezens de ruimte hebben om waardig te leven. Ik versta onder spiritualiteit dat "iets" dat ons kalmeert in pijn en angst of dat we zoeken wanneer de duisternis op ons valt in het midden van de dag. Ik versta onder spiritualiteit dat 'iets' dat ons, ondanks alles, uitnodigt om te blijven leven.
(Ivone Gebara)

Dag 2 - Welkom

De deuren van Uw huis
gingen voor mij open,
o God van hemel en aarde,
wat goed om hier te zijn!
Als we onze armen openen
kunnen we degenen ontvangen
die U nodig hebben,
en Uw Woord, liederen, stilte en gebed,
een oprechte omhelzing,
vrede en uw vergeving willen delen,
brood dat voedt,
kracht en moed geeft,
Refrein: en het vuur van Uw Geest,
dat het hart in vuur en vlam zet.

Gebed
God van de wegen, U, mysterie dat Zich aanwezig stelt, dat Zich openbaart te midden van Uw volk, dat onze ogen opent zodat wij onszelf kunnen zien en herkennen in het licht van Uw Woord. Dank U voor het voorrecht dat wij ons Uw dochters en zonen mogen noemen.
God van verrassingen, die ons de inspiratie van de Ruach geeft om ons te helpen onderscheiden, begrijpen, afleren en opnieuw te leren in dit proces van constante groei dat het leven is. Dank U voor deze ruimte voor ontmoeting, voor delen en voor uitdagingen in onze bedieningen.
Zegen ons op deze reis. In Jezus, leraar en vriend.
Amen.

Lied...

Laten we de wonderen bezingen
Refr.Laten we de wonderen verhalen,
laten we de wonderen bezingen van God,
die ons het leven in volheid geeft,
die onze kracht is en ons licht.

(samenvatting van gisteren)
Wat is ons bijgebleven van gisteren? Als persoonlijke uitdaging, als onrust, als motivatie, als vraag, als last...


In De liturgie vanuit een feministisch perspectief schreef Mary E. Hunt in 1989:
"Ik zie dat veel van de diensten, vieringen en missen in de kerken geen afspiegeling zijn van het dagelijks leven van de mensen, van de onrust, de zorgen en de vreugden. Evenmin wordt de taal van het dagelijks leven gebruikt, of de manier waarop we ons gedragen in onze eigen omgeving. We zien ook dat deze traditionele diensten niet veel nieuwe mensen of jongere mensen aantrekken...
Wat te doen?"

Maximino Cerezo zegt in Periodistadigital: Het perfecte is van ons.
(Hij is een Spaanse Claretijnse schilder en priester, geboren in Villaviciosa (Asturië) in 1932, gespecialiseerd in muurschilderingen van religieuze aard, v.n.l. in Latijns-Amerika.)
(Claretijnen: De katholieke missiecongregatie van de Claretijnen of de Congregatie van de Zonen van het Onbevlekte Hart van Maria (in het Latijn de Congregatio Missionariorum Filiorum Immaculati Cordis Beatae Mariae Virginis) (C.M.F.) werd in 1849 in Vic, nabij Barcelona opgericht door de Heilige Antonius Maria Claret (1807-1870) (heilig verklaard in 1950). Ze worden Claretijnen genoemd naar de naam van hun stichter.)

Het liturgisch jaar... De weg van de kerk.
(Met de klok mee: Groen, gewone tijd, (wit Christus Koning) Paars Advent, Wit Kersttijd, Groen gewone tijd, Paars vasten, Rood Palmzondag, Wit: Witte Donderdag, Rood Goede vrijdag, Wit Paastijd, Rood Pinksteren, en dan is het klokje rond: Groen, gewone tijd.)

"Onze manier van spreken is totaal onbegrijpelijk voor de wereld van vandaag. Met de kennis die we hebben over astronomie, wat betekent dan "God boven"? Er is een taal die we gebruiken in de liturgie en in de eucharistie die totaal vreemd is aan de jonge generaties. De oudere mensen verdragen het, maar zij zijn de enigen."

"Wat kunnen we dan doen zodat de boodschap (van het Evangelie) rechtstreeks spreekt tot de speculanten, tot de corrupten, tot de uitbuiters, tot degenen die het leven van hele samenlevingen overnemen en hen onderwerpen aan hun totalitaire wil? Hoewel we geen eenvoudige antwoorden hebben, stellen we onszelf deze vragen, omdat we weten dat we geroepen zijn om elk moment dat we leven de profetische stem te laten horen.  Homero Perera (muzikant), e-mail op 12-05-11

Een proces van bevrijding
"(...) van de overheersing door de geestelijkheid. Liturgische handelingen behoren toe aan het volk en het is aan het volk om te beslissen over de agenda van hun zondagse bijeenkomst. 
(...) van de overheersing van vreemde formules, overgeërfd van onze eerste (of tweede of derde) generatie zendelingen.
(...) van de tirannie van ook al overgeërfde liedboeken en van de vervreemdende soort muziek die naar onze kerken werd gebracht.
(...) van de valse spiritualiteit waarin het (volk) terecht kwam.
(...) Het idee dat de liturgie in de eerste plaats "geestelijk" moet zijn, heeft de kerk tot sommige heel grappige conclusies gebracht. Onder andere dat de kerkdienst  ernstig en plechtig moet zijn."
 Jaci Maraschin, geciteerd in Hartmann, Attilio, Espacio de la Fiesta, espacio de Dios, (Paulinas, Buenos Aires, 1991), pp. 14-15....

Een mogelijk antwoord :
"De Hoge Heren zeggen dat ze zich afkeerden omdat ze hun eigen antwoorden over God wilden vinden door dialoog en strijd en niet door ingeblikte lezingen en vooraf bepaalde conclusies van hun kerkleiders."
Jeff Cook, Churches refugees in zijn blog...
...

Dan een practische handreiking bij het leren…
We leren in de volgende volgorde:

Piramide van het Leren
(Voor)lezing
Lezen
Audiovisueel
Demonstratie
Groepsdiscussie
Praktijk en zelf doen
Anderen lesgeven


Nicholas Panotto daagt ons uit met de volgende gedachte: "... de liturgie fungeert als een ruimte om de betekeniskaders te creëren, te herscheppen en een nieuwe betekenis te geven van waaruit de gemeenschap (en daarin elk individu) leeft en haar leefruimte overdenkt. (...) 
In het liturgisch handelen, speelt een hele reeks elementen in onderlinge verbondenheid een rol, zoals gebaren, woorden, uitdrukkingen, geluiden, geuren, bewegingen, enz. die een sterke betekeniskracht hebben en die in veel gevallen doorslaggevender zijn dan een harmonieus, systematische, concrete en directe redevoering.”
Nicolás Panotto in: Revista Cuestión Social (N2 2015, Mexico, blz 142-151)
...

Afleren om te leren
…(Het gaat hier met name om het onvermogen dat hij waarneemt bij voorgangers om dàt wat ze (Universitair) hebben geleerd, om te zetten in een boodschap die de gemeente in beweging brengt.) Veel van dit ‘analfabetisme’ wordt veroorzaakt door het onvermogen van voorgangers om een onderwijzende rol op zich te nemen in de gemeenschap die aan hen is toevertrouwd om te hoeden. Soms is het comfortabeler om een gemeenschap, haar spreken en haar doen en laten veilig te begeleiden - zelfs als je vindt dat het ver is van het Evangelie - en zo over te komen als "de ideale voorganger" voor een bepaalde groep. Op deze manier is het applaus van het spreekgestoelte gegarandeerd, een veilige plek in het ambt en een salaris dat niet afhankelijk is van de emotionele ups en downs van de parochianen, die meestal veroordelen met hun afwezigheid en hun gebrek aan financiële bijdragen aan hen die hun "status quo" uitdagen.
(Gerardo Oberman)        

Refrein van de hoop
Het is tijd om te hopen,
om ego's te overwinnen
en vooruit te gaan,
om alle krachten te bundelen om te zingen:
het is tijd om te hopen!

Afleren om te leren
"Het nieuwe onderwijs moet het individu leren hoe informatie te classificeren en opnieuw te classificeren, hoe de waarheidsgetrouwheid ervan te controleren, hoe categorieën indien nodig te veranderen…
(...) hoe je problemen vanuit een nieuw gezichtspunt kunt bekijken: hoe je jezelf kunt onderwijzen. De analfabeet van morgen zal niet degene zijn die niet kan lezen, maar degene die niet heeft geleerd om te leren." 
Alvin Toffler Future Shock 1970

De liturgische momenten van Jezus
1. Bruiloft van Kana (Joh. 2:1-11)
2. Wonderbaarlijke vermenigvuldiging 5000 (Marcus 6:30-44)
3. Emmaus (Lucas 24:13-35)
4. Samen eten bij het meer (Joh. 21:1-14)
5. Voetwassing (Joh. 13:1-17)
6. Laten de kinderkens… (Math. 19:13-15)
7. Marta en María (Lucas 10:38-42)

De liturgische momenten van de ontluikende kerk
8. Handelingen 2:42-47 (1e gemeenschap)
9. 1 Korintiërs 12:7-11 (de gaven)
10. 1 Korintiërs 11:17-34 (H. Avondmaal)
Wat kunnen we uit deze teksten halen om licht te werpen op onze eigen liturgische uitdagingen?

Groepswerk:
Analyse van de eigen pastorale realiteit in relatie tot de liturgie en het feestelijke leven van onze eigen gemeenschap.
Dingen waarvan we geloven dat ze moeten worden veranderd om het evangelie van genade en volledig leven beter te laten zien

Diversiteit van gaven en bedieningen

De kunsten in de liturgie

1. Literatuur: kunst van het woord
2. Choreografie: bewegingskunst
3. Architectuur: kunst van de ruimte
4. Sculptuur: kunst van dimensies
5. Schilderen: kunst van het licht
6. Muziek: kunst van geluiden
7. Cinema: combinatie van alle kunsten.

(Luiz Carlos Ramos)

Als de zanger zwijgt
Als de zanger zwijgt,
valt het leven stil
omdat het leven,
het leven zelf een lied is.
Als de zanger zwijgt,
sterven van afschuw
hoop, licht en vreugde.
Horacio Guaraní

Maar Hij antwoorde hen: “Ik zeg: als zij zouden zwijgen, dan zouden de stenen het uitschreeuwen.”
...

Onze eigen stem
Laten we schrijven
een gebed,
een bevestiging van het geloof,
een gedicht,
de tekst van een mogelijk lied,
een parafrase van een Psalm,
een oproep tot aanbidding,
een zegen,
een paar woorden van heenzenden...
Laten we de dingen in gedachten houden die we deze dagen hebben gedeeld.

Niemand redt zichzelf in zijn eentje,
Niemand redt iemand (anders).
Wij redden elkaar en onszelf
(alleen) samen. Paulo Freire

Nogmaals:
Romeinen 12:1-2
Broeders en zusters, met een beroep op Gods barmhartigheid vraag ik u om uzelf als een levend, heilig en God welgevallig offer in zijn dienst te stellen. Dat is de ware eredienst die van u wordt gevraagd.
U moet uzelf niet aanpassen aan deze wereld, maar u veranderen door uw gezindheid te vernieuwen, om zo te ontdekken wat God wil en wat goed, volmaakt en Hem welgevallig is.

Lied: Ya no vivan según los criterios del tiempo presente;
al contrario, cambien su forma de pensar
para que cambie también  su manera de vivir
y lleguen a conocer de Dios la voluntad.
Leef niet langer volgens de criteria van het heden;
integendeel, verander je manier van denken
zodat ook je manier van leven verandert en
je de wil van God leert kennen.

'Ik versta onder spiritualiteit de diepste beweging van de mens, een beweging die hem gaande houdt in het verlangen om te leven, in de zin van zijn bestaan, in het vermogen om zich open te stellen voor anderen en zichzelf te helpen in het leven. Ik versta onder spiritualiteit deze energie die ons in beweging brengt, die ons in staat stelt om liefde en rechtvaardigheid te zoeken. Ik versta onder spiritualiteit de aantrekkingskracht en de passie die ons uit het individualisme kunnen halen ten overstaan van het goede in ons en in anderen. Ik versta onder spiritualiteit de dorst om te verlangen naar een wereld waarin alle wezens de ruimte hebben om waardig te leven. Ik versta onder spiritualiteit dat "iets" dat ons kalmeert in pijn en angst of dat we zoeken wanneer de duisternis op ons valt in het midden van de dag. Ik versta onder spiritualiteit dat 'iets' dat ons, ondanks alles, uitnodigt om te blijven leven.'
(Ivone Gebara)