De promotie van Ds. Pedro Zamora op
een proefschrift over Prediker.
Berichten Uit De Spaanse Kerken En
Samenleving
In Memoriam:
Mevrouw Noémi Mangado 1912 – 2000
Voor U ligt Berichtenblad nr 65 van de Stichting Het Evangelie in Spanje.
Want tegen de tijd dat U dit blad in handen hebt, zal de
omzetting van Vereniging in Stichting eindelijk een feit zijn. Het
kostte tijd, meer dan we verwachtten, maar het is een goede
ontwikkeling, die de toekomst van Het Evangelie in Spanje beschermt...
In dit blad willen we heet van de naald aandacht besteden aan de
promotie van Ds. Pedro Zamora, die aan de Pauselijke Universiteit van
Madrid zijn proefschrift verdedigde. Het was ‘een
wetenschappelijke omwenteling’ en Uw oud-voorzitter en de
Secretaris waren er bij. Zij brachten ook een bezoek aan twee
bisschoppen van de I.E.R.E., de op Anglicaans voorbeeld gestructureerde
àndere klassieke Spaanse Protestantse kerk waarmee we altijd
contacten hebben gehad.
Verder besteden we aandacht aan de Diasporacollecte, een nieuwe uitgave
van de I.E.E., en we stellen U voor: Ds. Enrique Capó, die
jarenlang als voorzitter van de Comisión Permanente, het
dagelijks bestuur van de I.E.E., de Spaanse Protestantse Kerk,
hèt gezicht naar buiten toe was. Hij zal in october 2001 die
functie neerleggen, bij de komende Synode, die dat jaar in Palma de
Mallorca zal worden gehouden.
Ook zijn er naast een In Memoriam, korte berichten over
ontwikkelingen in de samenleving.
De redactie
| naar boven |
Op dinsdag 14 november 2000 vond in de Aula Magna van de
Pauselijke Universiteit van Comillas – nabij Madrid – de
promotie plaats van Ds. Pedro Zamora. Vijf hoogleraren, waarvan er
één speciaal voor de gelegenheid uit Ottawa (Canada) was
overgekomen, waren unaniem van oordeel, dat de promovendus een Cum
Laude verdiende.
In Spanje gaat het er een beetje anders aan toe dan in Nederland. Nadat
Pedro Zamora eerst in een half uur (zittend) de inhoud en de conclusies
van zijn proefschrift had samengevat, begonnen de vijf hoogleraren
dadelijk aan een oordeel over zijn wetenschappelijke inzichten. Zij
prezen zijn heldere presentatie en vooral de originele en vernieuwende
aanpak van de onderhavige materie. Aangezien ze het daar allemaal over
eens waren, was het judicium Cum Laude tenslotte nauwelijks
meer een verrassing. Dat deed echter niets af aan de vreugde over het
feit zelf!
Het is niet eenvoudig, en eigenlijk onmogelijk, de theologisch –
wetenschappelijke betekenis van Pedro Zamora’s studie hier te
belichten zonder grondige kennis er van. De kernvraag was voor hem: Wat
doet dit boek uit de Wijsheidsliteratuur in de canon van het Oude
Testament? Anders gezegd: Wat draagt het boek Prediker bij aan het
geloof van Israël? Dr. Zamora vond het antwoord op die vragen niet
in relatie met de wijsheidsliteratuur, maar in de politiek-sociale,
economische en religieuze ontwikkelingen in de tijd waarin het boek
Prediker ontstaan is, en die het beoordeelt vanuit Israëls geloof.
Zodra het proefschrift zelf in ons bezit is, hoop ik hier nader op in
te gaan.
Niet alleen voor de wetenschappelijke wereld was deze promotie van
belang. Ook in het kader van de Pauselijke Universiteit van Comillas
was het een bijzonderheid dat de eerste Protestant, die er zijn
doctorstitel behaalde, met een unaniem Cum Laude slaagde. Zijn promotor
zag in dit doctoraat ook een normalisering van de betrekkingen tussen
de wèl – en niet – Roomskatholieke Christenen.
Zoals wel bekend zal zijn, is Dr. Zamora al geruime tijd directeur van
het S.E.U.T., het seminarie dat opleidt ten behoeve van zowel de I.E.E.
als de I.E.R.E. De Evangelische en de Episcopale kerk kunnen beide
trots zijn op de kwaliteit van hun theologische vorming. De
Diasporacollecte gaat niet ten onrechte mede naar die instelling. (de
ander helft van de opbrengst komt ten goede aan een project in
België, omdat wij deze collecte samen met de stichting Silo
organiseren.)
De jury die het proefschrift moest beoordelen bestond uit de
professoren Dr. José Ramón
Busto Sáiz , decaan van de Theologische faculteit van
Comillas, bijgestaan door Dr. Secundino
Castro en Dr. Antonio
Vargas-Machuca, beiden hoogleraar van Comillas, Dr. María Teresa
Ortega Monasterio, verbonden aan de Hoge Raad voor
Wetenschappelijk Onderzoek, en tenslotte de befaamde Dr. Gregory
L. Bloomquist, professor van de St.
Paul Uni-versiteit in Ottawa. Ook Prof. Dr. Gerald Sheppard
– hoogleraar aan de Theologische faculteit van Toronto en
in Newyork, die de stoot gaf tot het onderwerp van het proefschrift en
Pedro Zamora begeleidde in de jaren dat deze in Canada studeerde, was
aanwezig en werd uitgenodigd zijn indruk van het proefschrift te geven,
ook al nam hij niet deel aan de beraadslaging.
Er was voor deze buitengewone bijeenkomst veel belangstelling van de
kant van collega’s en studenten, van predikanten van de I.E.E.,
en van vertegenwoordigers der kerken. Van de I.E.R.E. was zelfs de
bisschop D. Carlos López Lozano in eigen persoon aanwezig, en
voor Het Evangelie in Spanje – om in de stijl te blijven van
de woorden waarmee Ds. Zamora zijn proefschrift afsloot - uw dienaar
A.A.A.E.A. Voerman
| naar boven |
De I.E.R.E. is, zoals U wellicht weet, een
nadrukkelijk Spaanse kerk die – afgesplitst van de I.E.E. –
destijds door de eerste bisschop, Cabrera, is geënt op het
Anglicaanse model. Er zijn ook nauwe
betrekkingen met de Anglicanen. En dus kent deze kerk bisschoppen. Ook Het
Evangelie in Spanje heeft steeds interesse gehad in de I.E.R.E., en
tijdens ons heel korte bezoek aan Madrid hebben we kans gezien twee
bisschoppen op te zoeken. De één was een oude vriend, Don
Ramón Taibo, de ander de nieuwe bisschop, die we eindelijk dan
eens in levende lijve ontmoetten: Carlos López Lozano. Hij is
altijd onderweg.
Don Ramón zochten we op in het bejaardenhuis
Manoteras, even buiten Madrid, met de bus makkelijk te bereiken vanaf
de Pl. Castilla, waar hij een droevig bestaan lijdt. En niet leidt.
Want hoewel deze grote, internationale figuur, die nog aan de koningin
van Spanje les heeft gegeven in Protestantisme, volkomen bij zijn
verstand is, moet hij – na het overlijden van zijn lieve
echtgenote – het nu doen met de privacy van een bed, met een
stoel en een minitafel; en een eigen loopruimte van misschien 1 x 2
meter. Verder verblijft hij met dementerende en reeds gedementeerde
mensen overdag in een zitkamer waar constant de TV aan staat, en met
slechte stoelen, waar hij slechts met pijn op zit. Het leven is voor
ouderen in Spanje niet makkelijk. Zeker niet als ze geen familie
hebben, die hen liefderijk in huis opneemt. Voor familie in de Heer
gaat men niet zo ver... Hoffelijk en vriendelijk als altijd ontving Don
Ramón ons in de kakofonie van zijn dagelijks bestaan. Hij loopt
heel slecht, en moet met dingen als aankleden geholpen worden, maar hij
blijft geïnteresseerd in mensen en omstandigheden. Geld is er
niet. Voor boeken is nauwelijks plaats, en het valt hem steeds zwaarder
zich daarop te concentreren. Een bijbel met grote letters, die hij
vorig jaar kreeg, is daarop een prettige uitzondering. Ons bezoek
vermoeide hem wel, hij is al in de negentig, maar hij genoot er van.
Een kaartje vindt hij zeker leuk, al kan hij daar niet op antwoorden. Revo Sr. Don R. Taibo Sienes. Residencia
Manoteras C/ Oño 3
pl 1 A° MADRID SPANJE
De volgende dag bezochten we op diens verzoek de huidige bisschop: de hoogeerwaarde Carlos López Lozano. Hij is nog heel jong, en dat geeft wel eens wat wrijving met de oudere garde, maar hij bruist van energie en hij reist van hot naar her. En daar was behoefte aan: iemand die de zo verspreide gemeenten ook kan bezoeken. Hij was aanwezig bij de promotie van Pedro Zamora, aangezien het Seminarie een gemeenschappelijke zaak is van de I.E.E. en de I.E.R.E., en het bovendien gevestigd is in het gebouw rond de kathedraal van de I.E.R.E. In kort bestek heeft de bisschop zijn nieuwe visie op de kerk, en die heeft hij, aan ons mee gedeeld. Er is, vertelde hij, in het verleden, onder druk van de onderdrukking, te veel navel gestaard, en te veel aandacht naar binnen gericht. De blik moet nu weer naar buiten, de aandacht verplaatst, en dat zal niet makkelijk zijn, daarvan is hij zich zeer bewust. Nu is er reeds werk onder de Dominicanen in Madrid. Daarvan zijn er heel veel. En dikwijls leven ze onder slechte omstandigheden. Vaak illegaal, meestal uitgebuit, zonder respect en zelfrespect. Samen met het Diocees van de Dominicaanse Episcopaalse kerk, waarvan ook bisschop Telésforo Isaac nog even langs kwam, is nu een project opgezet om het van dienst te zijn in materiële en immateriële zaken. Er is veel behoefte aan, en het loopt goed. Verder heeft de bisschop een tienjarenplan opgesteld voor de toekomst van de kerk. Ze zijn nu in het vierde jaar. Een van de speerpunten is: ieder jaar een nieuwe gemeente, een nieuwe kerk. Tot nu toe is die doelstelling gehaald, al zal er veel moeten veranderen: de bisschop ziet zijn priesters meer als managers dan als duizendpoten die alles zelf moeten doen. De rol van de leken wordt zeer uitgebreid, als het aan Carlos López ligt. Of de leken daar zelf aan toe zijn? De jongeren zeker wel. De ouderen hebben er meer moeite mee. De priesters zijn ook niet onverdeeld gelukkig met de nieuwe situatie. We wensen de kerk en haar bisschop veel wijsheid en leiding van Boven. Het was goed de banden weer eens aan te halen. We zullen zeker nader op een en ander ingaan in volgende nummers. GVvH
| naar boven |
Begin november 2000 ontvingen we een documentatiemap met
allerlei gegevens over de I.E.E. Die was ons reeds op de
synodevergadering van het vorige jaar in het uitzicht gesteld. Het
heeft dus even geduurd, voordat de uitgave tot stand kwam, maar het
resultaat is zeer te waarderen. De inhoudsopgave vermeldt tot
dusver vier rubrieken. Aangezien het een losbladige band is, behoeft
het daarbij niet te blijven, en kunnen ook eventuele wijzigingen zonder
veel moeite worden aangebracht.
In het eerste hoofdstuk wordt om te beginnen een zeer beknopt
overzicht van de geschiedenis der Spaanse Evangelische kerk gegeven.
Daarop volgt een beschrijving van haar huidige toestand. Voorts komen
daarna de verschillende vormen van Protestantisme ter sprake, evenals
de oecumene en de internationale betrekkingen.
In hoofdstuk 2 is de Geloofsbelijdenis afgedrukt, die in
26 artikelen de fundamentele overtuigingen van de I.E.E. samenvat, door
schriftbewijzen gesteund. Onder nummer 3
vinden we de grondbeginselen en de kerkorde vervat in 59 artikelen,
zoals die in 1995 op de Synode van Cartagena zijn aangenomen. Tenslotte zijn, onder nummer 4, de
bepalingen afgedrukt, die betrekkingen hebben op de zittingen van de
Generale Synode.
Uiteraard zijn alle documenten in het Spaans en beperkt de blijdschap
zich tot degenen die ze kunnen lezen. Daarom doen we voor U maar eens
een greep in het bijeen gebrachte materiaal. Aangezien er veel te
vertellen valt, verdelen we de stof over een paar artikelen.
De korte samenvatting van de geschiedenis van de I.E.E. is geschreven
door Pablo García Rubio, die bij het 125 jarig bestaan van de
kerk een heel boek over hetzelfde onderwerp publiceerde. Het is aardig
om te weten, dat deze kerk in 1869 niet zomaar uit de lucht kwam
vallen. Wel werd in dat jaar
haar bestaan officieel van overheidswege erkend. Maar al lang van te
voren duiken de namen op van hen, die in het streven naar een meer
bijbelse vorm van kerk en Christendom later prominent werden. De bekendste van hen is Manuel
Matamoros. Een preek van Francisco de Paula Ruet, die hij beluisterde
in Gibraltar, gaf voor hem de doorslag om Protestant te worden. Zijn
werk in Málaga, Barcelona en Granada leidde uiteindelijk tot
zijn veroordeling door het gerechtslof in die laatste stad, maar het
trok in het buitenland zozeer de aandacht, dat koningin Isabel II zijn
straf liever omzette in verbanning. Aan dit geruchtmakend proces dankt
het Protestantisme in Spanje de oprichting van vele buitenlandse
steuncomité’s, zoals bij ons ‘Het Evangelie in
Spanje’. In 1868 werd de Eerste
Republiek uitgeroepen. Zij hield het maar 9 maanden uit, maar haar
betekenis voor de godsdienstvrijheid is fundamenteel geweest. In 1869
hield de jonge kerk haar eerste Algemene Vergadering in Sevilla. Als
grondslag van haar geloof aanvaardde deze de bijbelvertaling van
Casiodoro de Reina, uit de tijd van de Hervorming (uitgegeven in Bazel,
1569). Cipriano de Valera herzag de tekst, die in 1602 in Amsterdam was uitgegeven. In
1880 splitsten zich een aantal gemeenten af, onder invloed van Cabrera,
die aan de Protestantse kerk een Spaans – Nationaal karakter
wilde geven. Hij stelde een liturgie samen, die gebaseerd was op de
Mozarabische ritus, eertijds gebruikt in Toledo. Ook werd in die
gemeente het bisschopsambt ingevoerd. Ondanks de afscheiding zijn de
betrekkingen tussen de beide kerken (I.E.E. en I.E.R.E.) nog altijd
heel goed gebleven.
Gedurende drie perioden in de geschiedenis sinds 1868 heeft Spanje
godsdienstvrijheid gekend. Eerst in het zgn. Sexenio Revolucionario (de
6 revolutiejaren, 1868 – 1874); vervolgens tijdens de Tweede
Republiek (1931 – 1936); en tenslotte vanaf 1967, toen er
langzamerhand een einde was gekomen aan het Franco –
régime, dat Spanje binnen Europa in een isolement had gebracht.
Sinds 1992 staat de overheid in een officiële relatie met de
Protestantse kerken, die zich daartoe in een organisatie verenigd
hebben, de F.E.R.E.D.E. Via dit intermediair sluit de overheid
contracten van samenwerking af met de erkende en bij haar ingeschreven
kerken. Deze contracten betreffen de werkzaamheden van predikanten bij
de huwelijksvoltrekking, op scholen en ziekenhuizen, in gevangenissen
en de militaire dienst. Tevens worden daarin de rechten van predikanten
op sociale verzekering geregeld. Op dat terrein liggen nog altijd veel
voetangels en klemmen. Principieel echter is de toekomst niet
onbevredigend. Wordt vervolgd.
A.V.
| naar boven |
Ook dit jaar heeft Het Evangelie in Spanje samen met Silo Nederland, dat voor de Protestanten in België ijvert, de diasporacollecte voor volgend jaar georganiseerd. Het gaat om de volgende projecten.
Voor België
Project van SILO-NEDERLAND
PIPO
speel-o-theek te
Gent - België
Het kerkgebouw van de Verenigde Protestantse Kerk te Gent (Rabotkerk)
ligt aan de rand van een zichtbaar achtergestelde wijk.
Deze wijk wordt voornamelijk bewoond door kansarme Vlamingen en
allochtonen.
Vanuit de gedachte, dat de kerk dienstbaar moet zijn aan de samenleving
is er een speel-o-theek opgezet. Hierin wordt aan jonge ouders een
mogelijkheid geboden actief bezig te zijn met hun kinderen door het
uitlenen van boekjes, speelgoed en ander spelmateriaal. Men heeft in de
keuze van het materiaal ook aan de allochtonen gedacht door b.v. poppen
met een andere huidskleur te kopen. Tussendoor is er gelegenheid om
eens iets te vragen over school, over de taal, over hun grotere
kinderen. Kortom PIPO fungeert als een ontmoetingsplaats in de wijk en
draait bijna geheel met vrijwilligers. De
Rabotkerk is hiermee als gemeente en niet enkel als gebouw met beide
voeten in de wijk komen te staan.' "Dienst
aan de wereld begint bij de eigen voordeur'', dachten ze in Gent. Silo-Nederland
wil hen daarbij graag ondersteunen.
Voor Spanje: Project
van ‘Het Evangelie in Spanje’
Ponce de la
Fuente
Ook dit jaar willen we Uw gebed en Uw aandacht vragen voor het SEUT,
het theologisch seminarie van de oudste Protestantse kerken in Spanje.
Het heeft een prijs gewonnen bij een wedstrijd voor nieuwe wegen naar
de toekomst.
Hun droom is een gastvrij studententhuis.
Behalve aan kamers, een bibliotheek en een
studiezaal voor alle bewoners, wil dit
huis een belangrijke plaats geven aan geestelijke vorming en
groei.
Op den duur zou het studententhuis kunnen uitgroeien tot een
Protestantse faculteit. Het project is genoemd naar Ponce de la Fuente,
een van Spanjes grote hervormers. De gewonnen prijs is niet genoeg om
de eerste aanloopkosten voor de 16 studenten, waarmee men wil beginnen,
te financieren. Op den duur moet het project zichzelf bedruipen, maar
in de huisvesting moet met name op dit moment worden geïnvesteerd.
Doet U mee?
Wij hebben daarvoor in de eerste plaats die gemeenten aangeschreven die in het verleden hebben bijgedragen, omdat het onbetaalbaar werd alle Samen op Weg kerken gemeente aan te schrijven. Maar mocht er in Uw gemeente aandacht zijn voor onze zusters en broeders in België en Spanje, en zouden ze deze collecte nog willen inpassen in hun collecteplan voor 2001, dan zullen we graag de folder opsturen. Neemt U dan even contact op? De vorige Diasporacollecte heeft totaal zo’n 3000 gulden voor Spanje opgebracht, en daar mag U trots op zijn. Wij zijn er in elk geval gelukkig mee! Hoe het dit jaar loopt weten we nog niet precies, maar we hebben er alle vertrouwen in. GVvH
In deze reeks van korte portretten van pastores der I.E.E.
– en hun gemeenten, komen uit de aard der zaak zeer verschillende
persoonlijkheden aan de orde. Deze aflevering richt het zoeklicht op de
voorzitter van de Comisión Permanente (het moderamen van de
Spaanse Evangelische Kerk).
Hij werd geboren op 12 maart 1930 in het stadje Mahón op het
eiland Menorca, en behoort tot een uitgebreide familie, waarin talloze
predikanten voorkomen.
Het methodistisch milieu waarin hij is opgegroeid, heeft hem een
combinatie van vroomheid, efficiëntie en aandacht voor de zwakken
in de samenleving meegegeven. Tot die laatste groep behoorden in zijn
jonge jaren ook alle Protestanten. Het was
de tijd van Franco’s dictatuur. De officiële ideologie legde
sterk de nadruk op de staatkundige en geestelijke eenheid van Spanje.
De Protestanten in Catalonië
en op de Balearen werden zodoende dubbel gediscrimineerd. Om
Catalaans-nationale gevoelens te onderdrukken was het spreken van de
Catalaanse taal verboden, ook in de kerkdiensten. Zelfs
Catalaanse voornamen (zoals Enric) werden verspaanst (tot Enrique); en
het was zo ongeveer landverraad als iemand lid was van de
Methodistenkerk. Die was immers een stichting van zendelingen uit
Engeland. Enric heeft wel eens gezegd, hoe hij het al vroeg als
misdadig heeft ervaren, dat getracht werd aan het Catalaanse
volk zijn ziel te ontnemen door de uitbanning van zijn eigen taal.
Dat grieft in het bizonder, omdat de Catalaanse literatuur, die verwant
is aan de Provençaalse cultuur, met haar troubadours, beschouwd
wordt ouder te zijn dan de Spaanse.
Op 22-jarige leeftijd werd Enric Capó beroepen door zijn eerste
gemeente in El Clot, nu een buitenwijk van Barcelona. Hij werd op 1
juni 1955 bevestigd als predikant. In datzelfde jaar sluiten de
methodisten zich aan bij de I.E.E., die daardoor aanzienlijk versterkt
wordt.
Dat Enric Capó ook over bestuurlijke kwaliteiten beschikt,
blijft in die grotere kring niet onopgemerkt. In 1969 treedt hij als
secretaris toe tot de Comisión Permanente. In 1992 kiest de
Synode hem als voorzitter, een functie die hij tot nu toe bekleedt. In
het bestuur van de I.E.E. is hij rond dertig jaar een constante factor
geweest. Hij is er in geslaagd de kudde bijeen te houden, ondanks
spanningen, zoals tussen Catalanen en overige Spanjaarden; en tussen
charismatisch bevlogen en traditioneel reformatorische gemeenten.
De betrekkingen met de Wereldraad heeft hij zorgvuldig onderhouden, en
laatstelijk zijn de banden met de Methodisten in de V.S. nauwer
aangehaald. Op de komende Synode in october 2001 zal hij zich niet meer
herkiesbaar stellen.
Dan komt er eveneens een einde aan zijn jarenlange functie als pastor
en bestuurder van het Evangelisch Hospitaal in Barcelona.
Het ziet er echter naar uit, dat hij nog wel enige tijd betrokken zal
blijven in de binnenstadsgemeente van de calle Tallers in Barcelona,
waaraan hij sinds 1972 verbonden is geweest, hoewel officieel Daniel
Reyes hem daar in maart van dit
jaar is opgevolgd. Ds. Capó begeleidt hem nog enige tijd als
mentor. Er is voor beiden nog heel veel te doen in deze centrale gemeente.
AV.
| naar boven |
Madrid: internationale conferentie over de geschiedschrijving van het Protestantisme in Spanje en Portugal. Op 28 en 29 april vond er in Madrid een internationale ontmoeting plaats met bovenstaand doel. Er waren lezingen, fora, werkgroepen en mededelingen, waar erkende Europese historici aan deelnamen. De organisatie lag in handen van het CER, studiecentrum voor de reformatie, het departement voor onderwijs en cultuur van het C.E.M., de Protestantse Raad van Madrid, de Portugese katholieke universiteit voor geschiedenis en in die van de bisschoppelijke universiteit van Salamanca. Dit alles onder de auspiciën van de F.E.R.E.D.E. Er waren lezingen: Methoden om de vormen van Iberisch Protestantisme te onderzoeken in de 21ste eeuw (J. Bastian, universiteit van Straatsburg) – Overeenkomsten en verschillen van het Protestantisme in de context van de Latijnse landen van Europa (F. Guichard) – Geschiedenis van het Portugees Protestantisme (L. Aguiar Santos) – Het Christelijk Interconfessioneel Comité, een hit in de Spaanse Oecumene (J. Gª Hernando, L. Ruiz Poveda) - Stromingen in Theologie en Sociologie die de ontwikkeling van het Protestantisme in Spanje hebben beïnvloed (Máximo Gª Ruiz) – De hemerotheek van de Spaanse Protestanten (Gabino Fernandez) en De Portugese Oecumene (J.M. Leite).
Twee forums werden er gehouden: Godsdienstvrijheid in Spanje 1931-2000 en Politiek-sociale inzet en Protestantisme. De verschillende werkvergaderingen, waar aan alle aanwezigen deel konden nemen, hebben ruim bijgedragen aan de vooruitgang van de Geschiedenis van het Protestantisme. Er is een gemeenschap ontstaan van personen die werken aan het onderzoek van het Iberisch Protestantisme. De notulen zullen worden gepubliceerd in samenwerking met Juan Bautista Vilar in ‘De Annalen van contemporaine Geschiedenis’ van de Universiteit van Murcia. Klaus van der Grijp, Evangelina Sierra, Máximo Gª Ruiz, en Mariano Blazquez zijn belast met de uitgave. Er is een stuurgroep benoemd om de belangstelling te peilen in Spanje en Portugal, voor het vormen van een Genootschap voor de Geschiedenis van het Iberisch protestantisme, gecoördineerd door Ds. Klaus v.d. Grijp, gevormd door Carlos López, Evangelina Sierra, Aguiar Santos, en men zal ook F. Peixoto uitnodigen. Het comité, dat dit eerste Internationale Colloquium heet voorbereid, stelt een nieuwe bijeenkomst voor in 2002, over het thema Protestantisme en Republicanisme.Het forum van de eerste dag, ’s morgens, werd gehouden met Henar Corbi, Manuel López, Sandra Myers, en Pedro Tarquis. Voorzitter was Máximo García. Onderwerp: De politieke en sociale inzet van de Protestanten.
Het andere forum ging over Godsdienstvrijheid in Spanje
tussen 1931 en 2000.
Mariano Blázquez coördineerde het geheel, terwijl Carlos Corral (lid van de raadscomm. voor Godsdienstvrijheid van het ministerie v Justitie), Alberto de la Hera (Directeur Generaal Godsdienstzaken) en Máximo García Ruiz voordrachten hielden.
De protestantse kerken zijn in Barcelona het meest gegroeid. Barcelona is een stad waar veel mensen heen trekken. Er is een religieuze diversiteit die niet onderdoet voor Amsterdam, Parijs of Marseille. 1350 plaatsen zijn er geteld waar dienst wordt gehouden. Veel RK instellingen zijn aan het vergrijzen of verliezen de RK signatuur, De protestantse kerken groeien het hardst. Dit kan op den duur de verhoudingen doen verschuiven. Nu is het nog: 76,4% RK, Protestanten 12,6%, Jehovagetuigen 2% en andere christenen 1,9%; Boeddhisten en Moslems 1,3% en 1,1% terwijl Joden en Hindoes niet verder komen dan 0,3% ieder.
De Spaanse vrouwen werken 2x zoveel als de Spaanse mannen. En wel gemiddeld 61,93 uur per week tegenover de mannen 32,23 uur. Dat is nu eens onwederstandelijk en wetenschappelijk vastgesteld.
De Protestanten in Galicië houden een campagne om protestants godsdienstonderwijs op lagere en middelbare school te promoten. De Protestantse Raad van Galicië biedt Protestants godsdienstonderwijs aan voor heel Galicië, voor de cursus 2000/2001, hetgeen ligt binnen de mogelijkheden van de Accoorden van de Staat met de F.E.R.E.D.E. Ze hebben zeer goed voorbereide docenten, uit heel Galicië, goed op de hoogte van de eigenheid van het volk. De Protestantse kerken inviteren de geïnteresseerden te vragen naar de keuzemogelijkheden in de onderwijsinstituten, waarbij ook Protestantisme behoort voor te komen tussen de alternatieven. Zowel ouders en tutoren van minderjarige leerlingen als de leerlingen zelf wanneer ze meerderjarig zijn, hebben dit grondwettelijk recht.
De Partido Popular
zegt dat regering en bisschoppen tot een accoord zullen komen om een
‘serieus’ alternatief te introduceren, i.p.v. de cursus
Religie. Voor de cursus Religie (die de bisschoppen verplicht
willen laten stellen) zouden wel cijfers gegeven worden die niet
meetellen, en er zouden een paar soorten serieuze alternatieven zijn,
waar het zelfde voor geldt. Dat moet opdat de ouders weten hoe hun
kinderen vooruitgaan. Veel ouders en leerlingen verwachten dat de
regering ingaat op de eisen van de bisschoppen. De petitie van de
laatste plenaire zitting van de bisschoppenconferentie aan de Regering
om de cursus Religie te veranderen doet de lekenvereniging van Ouders
het hart vasthouden. Evenals de Studentenvakbond. Beide vrezen dat de
regering gebruik maakt van de absolute meerderheid der PP om het
decreet er door te drukken dat de cursus Religie verplicht maakt en mee
laat tellen voor het examen.
19 mei: de oudervereniging CEAPA verklaarde
zich vandaag tegen de hervorming van het Godsdienstonderwijs, en tegen
het alternatief, dat door de nieuwe minister van onderwijs, Pilar del
Castillo, nu bestudeert. In het blad ‘El Mundo’ heeft ze
zich bereid verklaard de huidige situatie te willen veranderen, en een
cursus ‘normen en waarden’ in te stellen. Dat zou
gekanaliseerd kunnen worden via Godsdienstonderwijs, of door een ander
niet RK onderricht. Je kunt geen twee groepen creëren, een die wel
en een die geen les heeft. De CEAPA kant zich tegen het verplichte
karakter.
6 juni: de PSOE vraagt de regering de ideologische en religieuze
neutraliteit van de openbare scholen te garanderen.
10 juni: de CEAPA heeft bij de bisschoppenconferentie bezwaar
gemaakt tegen de constante druk die deze uitoefent op het Ministerie
van Onderwijs, om het godsdienstonderricht te veranderen. De spreekbuis
van de bisschoppenconferentie had de hoop uitgesproken dat dit nog voor
de vacanties zou gebeuren.
15 juni: de bisschoppen dringen er bij de minister van onderwijs,
Pilar del Castillo, op aan dat ze meer vaart zet achter
het godsdienstonderricht, dat ze het deze zomer nog laat
meetellen voor het rapport. Daarop heeft de minister geantwoord met nog
een stapje terug in haar beslissing. Namens het ministerie zei iemand
dat de huidige situatie zo slecht nog niet was. De minister heeft laten
weten voor october geen beslissingen te nemen. Daar is nog niets over
gepubliceerd.
Nacer de Novo heeft een webpage Sinds 1 juni heeft het
Protestantse Radio en TV- programma Nacer
de Novo (opnieuw geboren worden), dat al 14 jaar draait, en de 700ste
uitzending voor de boeg heeft in Galicië een eigen webpage op www.nacerdenovo.org.
Het programma wordt ook steeds meer door andere zenders overgenomen.
Handvest voor de Oecumene. De I.E.E. en
I.E.R.E. participeren in project van Protestantse kerken in Europa.
In 1997 werd tijdens de tweede Europese Oecumenische Ontmoeting
besloten tot een ‘Oecumenisch Handvest’ te komen, dat
beleidslijnen zou geven voor de betrekkingen tussen de kerken in
Europa. De tekst is door de KEK aan alle lidkerken gestuurd, en ook aan
de Rooms Katholieke Kerken dmv de CCEE, de Europese Raad voor de
Bisschoppenconferenties. In Spanje hebben de I.E.R.E. en de I.E.E. dit
schrijven rondgestuurd naar alle gemeenten, om er hun oordeel over te
geven. Gedurende 12 maanden moet zo een debat over de oecumene op gang
komen. Het resultaat daarvan wordt te zijner tijd weer teruggespeeld,
om direct na Pasen 2001 tot een definitieve tekst te komen. Er wordt
gesproken over een zekere polemiek met name met de Orthodoxe kerken, en
over een grote stap vooruit voor de kerkelijke minderheden.
Uitgangspunt is het credo van Nicea – Constantinopel. Gebed met
en voor elkaar is een van de wegen waarlangs dit project lopen moet.
Het doel is: verzoening tussen de kerken. Een zeer omvattend en
complex project.
Het document Dominus Jesus roept veel reacties op. Zowel
Anglicanen als Protestanten blijken het er heftig mee oneens te zijn,
vooral m.b.t. punt 17, waar wordt gesteld dat er slechts
één kerk van Christus bestaat: de katholieke. Voor hen is
het een pas terug. Ook Joden en Moslims hebben hun mening gegeven. De
Anglicanen accepteren het niet. De Duitse Evang. Kerk zegt: Dit is een
stap terug, en ontkent gelijkheid in de dialoog. De Orthodoxe kerk:
katholieken en orthodoxen hebben een andere opvatting over de
universaliteit van de Kerk en dat blijft de kern van de zaak. De Islam:
tegenover het primaat van Christus staat dat van Allah. Volgens de
Koran wordt wie in Allah en de profeten gelooft gered. Een van de
profeten is Jezus. De Joden: het probleem
bestaat omdat de Joden de geldigheid van het Nieuwe Testament
ontkennen, en dat Christus zoon van God zou zijn. Evengoed zegt Amos
Luzzato (Italië) Als je zegt dat de enige middelaar tot heil Jezus
Christus is, maakt dat dan niet alle dialoog onmogelijk? F.E.R.E.D.E.:
geen enkele kerk bezit het heilswerk van Christus. Deze verklaring is
een overwinning van de conservatieve en anti-protestantse sector van de
Rooms Katholieke Kerk’
Leider van de I.E.E. becommentarieert het document Dominus Jesus. Enrique Capó, die zich inzet voor de
oecumenische dialoog, uit zijn verdriet èn roept op om de
dialoog in stand te houden. Madrid, 8 sept. Enrique Capó, van de
I.E.E. heeft enkele verklaringen afgelegd, waarin hij zowel zijn pijn
uit over het ostracisme dat het document vertoont, als een oproep doet
de oecumenische dialoog in stand te houden. Die oproep komt van iemand
die naast zijn ambt ook zeer betrokken is bij de christelijke
oecumenische dialoog. Hij betreurt het dat de Rooms Katholieke Kerk
niet in staat is zich los te maken uit de gesloten cirkel van interne
tegenstrijdigheden, en in opwaartse lijn de weg te gaan die de oecumene
heeft geopend naar een verstaan en verzoening tussen de christelijke
kerken. Jaren lang hadden we tegenover ons een ander gezicht, opener,
en hartelijker, daarom zijn we verbaasd dat ons nu wordt verteld dat er
niets veranderd is en niets veranderen zal. Dat het gezicht van de
dialoog alleen dat van hoffelijkheid was. En dat er niets achter zat.
Ds. Capó denkt dat hetgeen de Rooms Katholieke Kerk zegt over de
Protestanten, intern weinig uitricht. Maar wel maakt hij zich zorgen
over de implicaties voor de oecumenische dialoog, die funest zouden
kunnen zijn, als we onze verantwoordelijkheid niet nemen voor de wereld
om ons heen, die meer van ons verwacht dan onderling gekrakeel. Daarom
smeekt hij de weg van de dialoog niet te verlaten.
F.E.R.E.D.E. communiqué tegen het terrorisme van de ETA
9 augustus 2000 De F.E.R.E.D.E. heeft laten weten de immorele houding
van de ETA, eigen aan een destructieve secte, te veroordelen. De ETA
toont met deze serie moordaanslagen dat wie niet tegen hen is, hen
helpt, en er een maffia van maakt die de maatschappij vernietigt.
‘We moeten allemaal de handen ineenslaan ten behoeve van de vrede
en tegen de ETA. Onze solidariteit gaat uit naar de getroffen gezinnen
en naar alle politici die hun werk blijven doen met gevaar voor hun
leven. Vanuit onze kerk bidden we God om vrede voor het Baskische en
het Spaanse volk.’ aldus de F.E.R.E.D.E.
De aartsbisschop van Barcelona heeft de ETA in zijn preek sterk
veroordeeld. Aan de hand van Kaïn en Abel waarschuwde hij ze
dat ze zich voor God te verantwoorden hebben, of ze nu geloven of niet.
De RK theoloog Aguirre beschuldigt de Baskische Rooms Katholieke Kerk
ervan partij te maken met de ETA.
| naar boven |
Begin dit jaar overleed Noémi Mangado, een zuster van Benjamin Heras. Zij was sinds een paar jaar de weduwe van ds Dionisius Mangado en laat kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen na. Voor heel veel mensen heeft zij, met haar man, een bijzondere rol gespeeld, en zij was voor de Protestantse Kerk in Spanje een ‘moeder in Israël’.
| naar boven |
Advent kijkt uit
naar de Komst van de Heer.
Zal Hij komen zoals Hij ging? We weten het niet precies. Wel
schrijft Handelingen over de wolken, en weten we dat het Ongeschapen
Licht zal inbreken in onze duistere, geschapen wereld Daarom dit
gedicht.... Carlos Bousoño
*1923
La tarde
de la Ascensión del Señor
Era la luz
sobre la tarde,
ultima tarde, triste y plena.
Yo lo recuerdo. Tú ascendías.
Era la luz triste y serena.
Subías dulce y amoroso
como un envío de la tarde buena,
y a la luz serenabas, como un monte
la tarde puede serenar, inmensa.
El mundo todo era un murmullo:
suave dolor, gemido era.
Ibas entre los aires delicado
bajo la primavera.
Yo lo
recuerdo. Una voz dijo:
“Fue como luz sobre la tierra.”
Luego el silencio invadió el aire
ensombrecido de tristeza.
Desde la
tierra, un niño contemplaba
apagándose arriba tu presencia.
Luego miró el crepúsculo, los campos.
Pasaba un ave. Tarde lenta.
Het avondlicht, het
laatste avondlicht
lag vol en droef.
Ik weet het nog. En Jij voer op.
Het licht was droef en zeer sereen.
Zoetjes en
liefdevol voer Je op
als werd Je door de goede avond zèlf verscheept,
’t Onmeetlijk licht scheen door Je heen, zoals
het avondlicht een berg doorschijnend maken kan.
Heel de wereld was
één murmelen:
getemperde pijn was het, gekreun...
Jij ging delicaat tussen de luchten
door – beneden was ’t lente.
Ik weet het nog: Een stem zei:
“Hij was als licht op aarde”.
Daarna viel stilte het luchtruim binnen
verduisterd door verdriet.
Vanaf de aarde zag een kind aandachtig naar
Uw tegenwoordigheid die - hoog - vervaagde.
Daarna zag het de schemer, de velden.
Een vogel vloog langs. Traag valt de avond....
vert. G.A. Voerman – van Haselen
| naar boven |