Het Berichtenblad is een uitgave van het bestuur van de Nederlandse Stichting ‘Het Evangelie in Spanje’ die beoogt de zaak van het Evangelie in Spanje - in nauw overleg met de Spaanse Evangelische kerken zelf - vanuit de wijde kring der Nederlandse Protestantse kerken naar beste krachten te bevorderen.

Eindredactie: G.A. Voerman - van Haselen
Geertebolwerk 25 3511 XA Utrecht
info@evangelie-in-spanje.nl

Vriendelijk verzoeken wij u adreswijzigingen door te geven aan:
Geertebolwerk 25, 3511 XA Utrecht.
Voor uw medewerking zeggen wij u hartelijk dank.

Bijdragen voor ons werk onder vermelding van bestemming zien wij graag tegemoet op

Onze redactie is even erg ‘onderbemensd’, want er is veel ziekte. De Voorzitter wordt, na enkele riskante operaties, gerevalideerd, en ook zijn vrouw is ziek. Gelukkig konden zij Kerst thuis vieren!

De Penningmeester en zijn vrouw hebben nog steeds medische problemen en zien beiden een ingrijpen tegemoet, maar ook zij zijn dankbaar voor de situatie zoals die dankzij Gods goedheid nu is. Hun dochter, wier gezondheid de afgelopen jaren zorgelijk was, begint nu voorzichtig weer te werken. J Uw secretaris is alleen maar uitgeput na 7 jaar mantelzorg, en mevrouw Poortman had dit jaar de handen vol met een zaak die nog in de opstartfase is, en haar gezin. Maar wij doen ons best. Wel zoeken we dringend naar mensen die ons bestuur kunnen versterken!!!

De Kersttijd is de periode waarin we stil staan bij het Evangelie, bij alles wat ons in Jezus geschonken is, maar ook een tijd waarin we uitkijken naar Zijn Komst in Heerlijkheid. Wat een vreugde zal dat zijn! Wij leven van de genade, en van de hoop. Laat de reclame ons maar een valse vreugde en een armoedige blijdschap voorspiegelen, waarin geld de leegte moet vullen, maar laten wij onze vreugde zoeken in Hem die is en was en komen zal! Hij is de Weg, de Waarheid en het Leven in eeuwigheid.
Kom Heer Jezus, kom!

I.E.E.

Het Porvenir

De kinderen van het Porvenir hebben via de school cadeaux ingezameld voor vluchtelingenkinderen die in Spanje wonen en ook voor Misión Urbana. (Stadszending)Ook zo werkt deze school aan het thema: ‘We leren niet voor de school, maar voor het leven!’

Terwijl de kleintje versieringen maken voor de school, krijgen de eerste-klassers van de middelbare school (12-16 jaar verplicht!) een Cambridge-certificaat voor het Engels. Er wordt hard gewerkt!

Ook op de andere school, het Colegio Juan de Valdés, is van alles te doen. Een van de leerlingen heeft een 3D bouwtekening van de school gemaakt, die je rond kunt draaien. Die staat op de facebookpage van de school. Ze gaan echt met hun tijd mee! https://www.facebook.com/colegio.juandevaldes.es/videos/158799628404407/

Kerstcollecte I.E.E.

Die is dit jaar voor de vluchtelingen die vanuit Honduras en heel Zuid-Amerika op weg zijn naar een leefbaar leven richting Noord-Amerika. De caravaan van de waardigheid, is het thema.
De Presbyterian Disaster Assistance heeft zich voor hen ingezet. Zowel materiele hulp, als juridische bijstand, en wat er verder maar nodig is, proberen zij te bieden. Via de PDA zet de I.E.E. zich voor deze vluchtelingen in. Een mooi gebaar! Juist omdat deze mensen zo absoluut niet welkom zijn in het ‘beloofde land’…
Ook Jezus en Zijn ouders moesten vluchten. Dat vergeten zij niet.

Mahón.

Zondag 23 dec. 2018 was een belangrijke dag voor de Protestantse gemeente van Menorca. (I.E.E.) Toen vierde men de 150^ste verjaardag van deze gemeente op het eiland, die in 1868 werd gesticht door Francesc Tudurí de la Torre, een in 1826 geboren Mahonees.
De eerste kerkdienst werd gehouden aan de Carrer de Gràcia in Mahon.

De plaatselijke krant deelde ook mede dat de stad een straat heeft vernoemd naar ds. Francesc Tudurí, en dat de gemeente deze gebeurtenis beleefde als een historische dag!

Soli Deo Gloria.

Kerstboodschap Alfredo Abad (Voorz. CP I.E.E.)

Het is Kersttijd en we verheugen ons op het vieren, de ontmoetingen en de herinneringen, en we voeden onze hoop met vernieuwde dromen. Maar we laten ons niet misleiden! Als christelijke mannen en vrouwen hebben we genoeg strijd geleverd, om het geloof als slechts versiering van het leven te aanvaarden.

Johannes vertelt dat Jezus tegen Zijn volgelingen zei: “Als jullie in Mijn Woord blijven, zullen jullie de waarheid kennen, en die zal jullie vrij maken!” We moeten Gods waarheid vieren: het Goede Nieuws van Kerstmis, de manier waarop God ons wil vernieuwen, zodat we niet onverschillig wegkijken van onrecht en ongelijkheid kijkt.

Laten we ons als volgelingen van Jezus inzetten met een volhardend en koppig geloof om ons niet te laten besmetten door de negatieve elementen van onze tijd. De Waarheid zal jullie vrij maken!

Europese Raad van Kerken.

Brussel 5 december 2018. Ter gelegenheid van het 70 jaar bestaan van de Universele verklaring van de Rechten van de Mens is in de Europese Kapel een debat georganiseerd door de Europese RvK over de rechten van de mens en de godsdienstvrijheid binnen de Europese Unie. De leden deelden met elkaar de schendingen van de godsdienstvrijheid, die een struikelblok bleken te zijn in hun zending als kerk.

Ds. Marta López Ballalta, (2^e van links op voorste rij) vice-voorzitster van de I.E.E. sprak vanuit de visie van een minderheidskerk; ze gebruikte het voorbeeld van ds. Manzanas en legde uit dat er gediscrimineerd wordt in het recht op ‘AOW’. In een dergelijke situatie moet een kerk werken voor recht en gerechtigheid, zei ze.

I.E.R.E.

De IERE dateert van 1880 en wil de voortzetting zijn van de oude Iglesia Hispana, met een liturgie die deels geënt is op de Middeleeuwse Mozarabische ritus.
Een of twee keer in het jaar wordt die ritus helemaal gevolgd. Toen ze zich in 1880 afscheidden van de latere I.E.E. zocht men de eigenheid vooral in het zingen van originele Spaanse liederen, en niet in vertaalde West-Europese Protestantse liederen die de I.E.E. gebruikte. De Anglicaanse invloeden via Gibraltar zijn de laatste tientallen jaren meer en meer omhelsd, en nu afficheert men zich als Iglesia Anglicana en España. De website heet nu https://anglicanos.es/ en laat zien dat er 33 kleine en een grote gemeenten zijn door heel het land. De huidige bisschop Don Carlos López Lozano is heel actief en bezoekt zowel de gemeenten als allerlei activiteiten in het buitenland, zowel de Anglicaanse, als de Oud-Katholieke. Via de Oud-Katholieke kerk beroept men zich er op te staan in de apostolische successie. D.w.z.: de bisschoppen staan in de lijn van de directe opvolgers van de Apostelen.

Vanuit Madrid, waar de kathedraal staat, wordt elke week een ‘Hoja’, een blaadje verstuurd, met de teksten voor de zondag, vaak met de te zingen liederen, en met allerlei nieuws.

Een bijdetijdse manier om contact te houden!

______________________________________________________________________________________________

Spanje

Kerstboodschap koning Felipe

Koning Felipe VI heeft ook dit jaar op kerstavond het Spaanse volk toegesproken. Nadat de Kersttoespraak in 2017 voor veel ophef zorgde vanwege de problemen in Catalonië, heeft de Koning dit jaar zich terughoudender opgesteld.
De belangrijkste boodschap voor de politici was dat er gezocht moest worden naar coëxistentie en respect voor de grondwet. Voor de mensen die in moeilijke omstandigheden was er begrip, en er was troost voor slachtoffers van partnergeweld, en voor jonge werk- en woningzoekenden.
De meeste politici konden wel (enige) waardering opbrengen voor de kerstboodschap van de koning.
De 10 minuten durende uitzending begon om 21.00 uur (20.00 uur Canarische Eilanden) en werd op vrijwel alle Spaanse televisiekanalen uitgezonden behalve, zoals elk gewoonlijk, op het Catalaanse TV3.

Veertig jaar Grondwet.

Op 6-12-1978, 3 jaar na het overlijden van Franco, en nu 40 jaar geleden, is de huidige Grondwet aangenomen, en sindsdien niet of nauwelijks gewijzigd. Dit feit moest gevierd! Er waren toespraken in het Parlement, en ook de koning sprak er. Hij meende dat de grote bijdrage van deze Grondwet was, dat dit de eerste was die de Spanjaarden niet verdeelde, maar verenigt, als gevolg van overeenstemming en consensus. ‘Onze democratie is stevig en geconsolideerd. Er is geen weg terug,’ voegde hij eraan toe. Veel Spanjaarden vinden wel dat er kleinigheden gemoderniseerd moeten worden, dus voor we tien jaar verder zijn, zal dat wel gebeuren. Ultra-rechts wil heel veel schrappen, maar ze hebben geen meerderheid. Radio en Televisie besteedden veel aandacht aan het jubileum, maar de gewone man... die denkt er het zijne of het hare van. Hoe dan ook: de dag is met veel tam-tam gevierd.

Ook de kinderen van de school El Porvenir deden mee aan een hardloopwedstrijd ter gelegenheid van de verjaardag van de Grondwet. Ze hebben verschillende afstanden gelopen, en deden het goed! Ze hadden een fijne morgen, en vormden een geweldige ploeg!

De onwaardige wijze van begraven van Protestanten rond Málaga.

‘Ze werden tot 1830 ’s nachts aan het strand begraven, rechtop, met het hoofd ontbloot, en ten prooi aan honden en zeevogels. Maar in dat jaar legde de Britse Consul de hand op een stuk land, en op genoeg financiën een een Engelse begraafplaats te laten bouwen’, schrijft Pilar R. Quirós van DiarioSur (Málaga).

‘Menig Engelse Lord zal bij een kopje thee met koek, en zich warmend aan het haardvuur, het bericht gelezen hebben dat Mr. Hole, de hoogsteigen secretaris van de Ambassadeur van Groot Brittannië, overleden was, en dat zijn lichaam met kist en al in de zee was gegooid’. Zo begon de verschrikkelijke geschiedenis, zowaar als ik leef, die Enrique Girón en Andrés Arenas van het Instituut Vicente Espinel, op schrift stelden, om het trieste einde bekend te maken van alle varianten Protestanten, (voor de Malagueños ketters) in ‘t jaar 1622.

Het ergste is nog, zoals de Hispaniste Marjorice Grice-Hutchison in een heerlijk boekje uitlegt, uitgegeven door de Stichting Engelse Begraafplaats van Málaga, dat vissers, uit angst dat hun vangsten te lijden zou hebben, van het feit dat er een kist met een ketter in het water lag, die (ketter) weer terug op het land gooiden, zodra de ambassadeur na de zee-begrafenis vertrok. Stel u het zich even voor!!!

In feite vonden dergelijke situaties niet alleen in Málaga plaats, maar in het hele land. Niemand wist wat te doen met de lichamen van niet-katholieken. Voor het Spanje van die tijd was het natuurlijk ondenkbaar dat ze in de zelfde heilige aarde zouden rusten als de Rooms-Katholieken die in de apostolische successie deelden!

De begrafenis van de secretaris van de ambassadeur met kist en al, was een grote uitzondering, want normaal

begroef men de Engelsen en de aanhangers van andere godsdiensten in het (volgens het wapenschild) zeer gastvrije Málaga op een afschuwelijke manier.
Omdat ze niet bij daglicht begraven mochten worden, moest men de lichamen ‘s nachts naar de kust brengen, waar men ze rechtop begroef, met het hoofd onbedekt. Daar bleven de lichamen terwijl de golven vrij spel hadden, zodat ze op zijn best de zee in gesleurd werden, op zijn slechts werden ze door de honden opgegeten. Het strand was toen nog geen plek voor een uitje! Eerder de plek waar afval werd gestort en afgedankt huisraad terecht kwam. Een ontluisterend gezicht.

Oliver Cromwell eiste bij gelegenheid van de Keizer van Spanje dat deze een (Vriendschaps- en Handels)Verdrag zou onderte-kenen, waarvan art. 35 behelsde: ‘Dat er een fatsoenlijk terrein moest komen waarde onderdanen van de Koning van Groot Brittannië begraven zouden worden, als ze zouden overlijden op het grondgebied van de koning van Spanje.’
Spanje moest daar grond voor afstaan in de streken waar Engelse onderdanen woonden. Men vond hen met name in Sevilla, San Lúcar, Cádiz en Málaga. In de laatste plaats kwam er in 1816 een nieuwe Engelse consul, William Mark, dus al 2 eeuwen na de ‘begrafenis’ van die secretaris, waarmee dit verhaal begon.

Hij wandelde nl. wel eens met zijn gezin langs het strand, en zag met eigen ogen hoe het er daar aan toe ging. Hij besloot er iets aan te doen, en zorgde dankzij zijn grote welbespraakt-heid dat hij een terrein in Málaga kreeg, waar hij een Engelse begraafplaat mocht laten inrichten. Allereerst bereikte hij dat de betrokkenen bij het Consulaat overdag begraven mochten worden, en in 1830 was de Engelse begraafplaats een feit.

De eerste van Spanje, volgens de journaliste, maar in feite is die van 1747 in Puerto de la Cruz in Tenerife officieel de oudste. Onofficieel werd die al sinds 1680 gebruikt.

Franco

Dit jaar is het 43 jaar geleden dat generaal Francisco Franco, El Caudillo (de leider) of el Generalísimo in 1975 overleed. Hij regeerde van 1939 tot zijn dood als dictator over Spanje. Al is Franco nu al 43 jaar weg, voor velen in Spanje leeft zijn gedachtengoed voort, en het land is nog lang niet van hem af. De problemen in Catalonië van de afgelopen tijd en het feit dat de linkse regering in Spanje van plan was het lichaam weg te halen uit de Valle de los Caidos, liet de discussie over Franco, zijn nalatenschap aan Spanje, en over de (toekomstige) plaats van het graf van Franco weer in alle hevigheid losbarsten.

Levensloop. Franco werd 4-12-1892 geboren in El Ferrol, een belangrijke havenstad van de Spaanse marine in Galicië. De familie had banden met de marine. Maar het gezin was niet gelukkig. Zijn vader was aan de drank en had relaties met andere ‘dames’. Zijn moeder was erg vroom en nogal kleinburgerlijk. Bij de ruzies thuis koos de jonge Francisco partij voor zijn moeder. Dat kleurde zijn latere keuzes voor de RKkerk als een belangrijke steunpilaar in de Staat. Hij leefde preuts en,om zich af te zetten tegen zijn vader, een marineman, besloot Franco om in 1907 bij het leger te gaan. Daar maakte hij een bliksemcarriére, met name in de Rif-oorlog (1909 – 1927). Franco deed het hier goed en ging bij de pas gevormde Regulares: Marokkaanse troepen met Spaanse officieren. In 1920 werd Franco onderbevelhebber in het net opgerichte Spaans Vreemdelingenlegioen. Dat bestond grotendeels uit avonturiers en misdadigers die vaak erg bruut optraden tegenover de burgerbevolking. Terreur werd een onderdeel van de tactiek van het Legioen.

Op 24 juli 1921 leed het Spaanse leger een zware nederlaag tegen de Rif-stammen. Na een geforceerde mars van drie dagen redde het bataljon legionairs van Franco de stad Melilla. Hierdoor kreeg Franco nationale roem. Hij vroeg zelf om overplaatsing naar Oviedo. Daar werd hij ontvangen als een held en kreeg hij toegang tot de hogere kringen. Later werd hij hoofd van de Militaire Academie van Zaragoza.

In 1931 viel de monarchie en werd opgevolgd door de Republiek. Die sloot Franco’s academie. Hij werd op non-actief gesteld maar bleef trouw aan de regering. Hij kreeg een commando-positie in La Coruña en daarna het militair bevel over de Balearen, een positie die eigenlijk zijn rang te boven ging.

Op 5 oktober 1934 brak een linkse revolutie uit, gesteund door communisten en anarchisten. In de meeste gebieden werd deze revolutie neergeslagen, maar in Asturië hield ze stand, geleid door de anarchistische vakbond van de mijnwerkers. De nieuwe Minister van Oorlog gaf Franco het commando om deze opstand neer te slaan. Franco gebruikte zijn Marokkaanse troepen van het Spaans Vreemdelingenlegioen als speerpunt.

Na twee weken van zware gevechten werd de opstand neergeslagen. Naar schatting vielen er tussen de 1.200 en de 2.000 doden – aan beide zijden – bij het neerslaan van de revolutie. Enige tijd hierna werd Franco hoofd van het Spaanse Vreemdelingenlegioen in Afrika.

Toen in februari 1936 het Volksfront de verkiezingen won, deed Franco tevergeefs een beroep op de nieuwe premier om de staat van beleg uit te roepen, maar deze weigerde. In plaats daarvan werd Franco als gouverneur naar de Canarische Eilanden gestuurd, een soort ballingschap dus. Dit feit zou uitlopen op de Spaanse burgeroorlog.

Franco zelf had geen geld, maar uiteindelijk zou Franco uit het buitenland grote economische en ook diplomatieke hulp krijgen waardoor hij op 18 juli 1936 de Spaanse burgeroorlog kon beginnen. Als eerste wilde hij de macht in Spaans-Marokko krijgen. Dankzij Hitler en Mussolini kon Franco vervolgens de troepen van Marokko over brengen naar Spanje.

Hij vertrok uit het Zuiden met 15.000 soldaten via Extremadura en Toledo naar Madrid, waar de macht zetelde. Maar bij Toledo verloor Franco veel soldaten, zodat de aanval op Madrid werd uitgesteld. Vanaf dat moment zou Franco de militaire operaties persoonlijk leiden. Franco kreeg echter alleen maar militaire steun van het fascistische Duitsland, Italië en Portugal.

Nazi-Duitsland stuurde het Condor-Legioen en dit leidde tot het door Picasso zo aangrijpend geschilderde bombardement op Guernica.

Hoewel de staatsgreep van Franco slaagde, doordat hij in de burgeroorlog de overwinning wist te halen, bleef hij met zijn regime in de jaren erna een waar terreurbeleid voeren. Iedereen die ook maar iets te maken gehad zou kunnen hebben met liberale of communistische partijen dan wel deze ideologieën werd bloedig vervolgd.
De Protestanten waren verdachte nummer 1, omdat ze tijdens de Republiek enige godsdienstvrijheid hadden gehad. Die was voor de erg Roomse Franco onbespreekbaar; en die vrijheid wilden ze natuurlijk houden, dus moesten ze wel communist zijn of liberaal. Voor een deel ging dat mogelijk op, maar de meeste mensen die werden vermoord of opgepakt, hàdden helemaal niets met politiek. Honderdduizenden mensen werden zonder of d.m.v. een summier proces ter dood veroordeeld en geëxecuteerd.
Tot aan Franco’s dood in 1975 bleef het anti-franquistische verzet daarom actief.

Franco had zich wegens de ontvangen hulp in de burgeroorlog positief opgesteld t.o.v. Duitsland en Italië. Maar Hitler bleek niet bereid Franco veel toezeggingen te doen en omgekeerd beloofde Spanje slechts tot de As toe te zullen treden op een moment dat het Franco uitkwam. Hij wilde liefst neutraal blijven, maar toen hij in 1943 zag dat de geallieerden terrein wonnen en Duitsland verloor, zocht hij aansluiting bij de geallieerden, die hem overigens niet vertrouwden.

Na de Tweede Wereldoorlog voer Franco een andere koers. Allereerst werd in 1947 de monarchie in naam hersteld. Spanje was weer een koninkrijk, zonder een koning. Franco gebruikte de Koude Oorlog om bondgenoot van de Verenigde Staten te worden, die daar wel militaire bases konden gebruiken. Maar de Europese bondgenoten verhinderden Spanje lid te worden van de NAVO! Ook de EEG eiste dat Spanje pas lid van Europa kon worden als het volledig democratisch werd en de overige voorwaarden van de EU vervulde!

Onder Franco’s bewind werd iedere vorm van oppositie hardhandig de kop ingedrukt. De iets toegenomen welvaart in de jaren zestig leidde tot een nieuwe middenklasse, die naast economische ook meer politieke vrijheid ging eisen; en de laatste vijf jaar nam de kritiek op Franco sterk toe. Toen Franco in 1975 overleed, kwam een eind aan het laatste niet-communistische totalitaire regime in Europa.

Zijn opvolging had Franco zelf voorbereid. In 1973 had hij de dagelijkse leiding van de regering al overgedragen aan een premier: Carrero Blanco, maar deze kwam zes maanden later bij een grote aanslag door de ETA om het leven. Een keerpunt in het Baskisch verzet!

Ook had Franco de kleinzoon van de laatste koning van Spanje, Juan Carlos I van Bourbon, al jarenlang voorbereid op de opvolging. Twee dagen na Franco’s dood werd hij beëdigd als koning. Tegen de verwachting in - hij werd gezien als vertrouweling van Franco - stuurde hij snel aan op herstel van de democratie en invoering van een federale structuur voor Spanje, waardoor het land onherkenbaar veranderde.

Franco werd begraven in de Valle de los Caídos, zo’n 40 kilometer ten noordwesten van stad Madrid. In 1940 (een jaar na het einde van de Spaanse Burgeroorlog 1936-1939) besliste de junta o.l.v. dictator Franco tot oprichting van een monument ter ere van de slachtoffers van deze oorlog, waar Franco zelf t.z.t. ook begraven zou kunnen worden.

Het is een massaal gebouw; de bouw startte in 1941 en duurde tot 1959. Voor een groot deel door dwangarbeid van tegenstanders van het régime. Velen stierven er, want de omstandigheden waren erbarmelijk. Ook zij werden er, vaak anoniem, begraven. Op dit moment proberen nabestaanden hun familieleden ‘thuis’ te krijgen. Vlakbij het altaar in de kerk bevindt zich het graf van Francisco Franco.
Het is een grote, vlakke, zwart marmeren plaat. Die is in feite nog vrij bescheiden...
Protestanten vermijden de Valle, anderen gaan er heen om (onopvallend) de voet op de marmeren plaat te zetten, een klein gebaar van triomf.

Al jaren is er sprake van dat dit graf daar weggehaald zou worden. Onder de regering Zapatero klonken de eerste geluiden, maar toen de PP weer aan de macht kwam, verstomden die. Als het aan de huidige regering ligt, zullen de resten van Franco nu echt verwijderd worden.

Het proces is in werking gesteld, waardoor de discussie over Franco (bewust of onbewust) weer nieuw leven werd ingeblazen. De geboorteplaats van Franco wil hem niet hebben, de PP wil hem in de kathedraal van Madrid hebben, vlak naast het koninklijk paleis, een kleinzoon is een protest tegen de Staat begonnen, en zowel voorstanders als tegenstanders noemen op wat Franco allemaal wel en juist niet voor goeds zou hebben gedaan.
In de eerste week van januari 2019 werd bekend dat de kerk de regering de toegang tot de kerk ontzegt. Wordt vervolgd...

Waarom zoveel bladzijden vuil gemaakt aan een wrede tiran? Omdat de gevolgen van zijn daden nog steeds veel pijn doen en aan de andere kant verheerlijkt worden.

Terwijl de aanhang van Franco diens ‘daden’ verheerlijkt, wordt er van de andere kant steeds meer aangetoond wat Franco niet deed, en ik laat u zo’n lijstje zien:

* Hij zorgde niet voor de sociale zekerheid. Die ontstond via de Commissie voor Sociale Hervormingen van 1883, en is geïnstitutionaliseerd in 1908 door het Instituut voor de Nationale Welvaart.

* Hij stelde de rechtbanken m.b.t. de arbeid niet in. Die zijn per wet goedgekeurd op 7-5-31 tijdens de Tweede Republiek.

* Ook waren betaalde vacanties niet zijn idee: die werden in 1931 vastgelegd in de algemene arbeidsovereenkomst voor allen.

* Hij heeft het pensioenstelsel niet uitgevonden, dat dateert ook van de Tweede Republiek in 1931.

* Hij heeft de industrialisatie ook niet bevorderd. Pas in 1970 is Spanje terug op het industriële niveau van vóór 1936.

* Ook zorgde hij niet voor financiële hulp voor grote gezinnen. Dat gebeurde al op 21-6-1926.

* Hij schiep ook niet de Sociale Huurwoningen, die kwamen tot stand door de wet op de goedkope huizen van 13-6-1911

* Franco bevorderde niet het kapitalisme. Het moderne kapitalisme (welteverstaan: het politieke liberalisme) ontwikkelde zich in Spanje in de XIX eeuw.

* Verenigde Naties. Nee, de VS heeft de toegang van Spanje tot de VN 10 jaar lang geblokkeerd, omdat het een dictatuur was.

* Het is niet waar dat hij de economie van het land met 7% liet groeien. Er was juist een heftige recessie tijdens de oorlog en de periode van autarkie.
Autarkie of gesloten staatshuishouding (in de economische wetenschap ook een gesloten economie genoemd) is het (al dan niet economisch) streven zo min mogelijk afhankelijk te zijn van anderen.) Spanje bereikte het economische niveau van 1934 pas weer in 1976

* Hij liet Spanje niet achter als de 8ste wereldeconomie, maar als 12^e. Na o.a. China, Canada en India.

* En ja, de treinen liepen meestal wel op tijd. Omdat de repercussies niet mals waren, en ook je gezin konden treffen. Maar er werden daardoor ook grote risico’s genomen. En er gebeurden onnodige ongelukken.

* Men zegt dat vrouwen en meisjes rustig over straat konden lopen. Behalve als ze in de handen van de Falange vielen. Dan kraaide er geen haan naar… Ze konden (of durfden) het vaak niet navertellen.

* Onder Franco was er wel degelijk werkloosheid. Pas in 1973 begon men het aantal werklozen in Spanje te tellen! Maar 5% van de actieve bevolking was toen al geëmigreerd. (O.a. naar Nederland!)

* Franco liet wel degelijk belastingen betalen. De hoge lasten van het Franco-regime liepen ook door tot in de Democratie. Het belastingstelsel was slecht, en men ‘vergat’ hogere belastingen te vragen van hen die meer bezittingen hadden!

Plaatsnamen en afgeleiden.

Het is voor ons vaak verwarrend om er achter te komen hoe je mensen uit een bepaalde plaats of streek moet aanduiden.
Op internet vonden we lijstjes. Eerst bekende streken:

• Andalusië – andaluz/za.

• Aragón – aragonés/esa.

• Asturië – asturiano/na, astur.

• Canarische Eilanden – canario/ria.

• Cantabrië – cántabro/bra, montañés/esa.

• Balearen – balear, baleárico/ca.

• Castilla-La Mancha – castellanomanchego/ga.

• Castilla y León – castellanoleonés/esa.

• Catalonië – catalán/ana.

• Extremadura – extremeño/ña.

• Galicië – gallego/ga.

• La Rioja – riojano/na.

• Madrid – madrileño/ña, matritense.

• Navarra – navarro/rra.

• País Vasco (Baskenland) – vasco/ca.

• Murcia – murciano/na.

• Valencia – valenciano/na.

Dan provincies (50)

• Álava – alavés/esa; alavense o babazorro/rra.

• Albacete – albaceteño/ña o albacetense.

• Alicante – alicantino/na.

• Almería – almeriense, urcitano/na.

• Asturias – asturiano/na, astur.

• Ávila – abulense, avilés/esa.

• Badajoz – pacense, badajocense, badajoceño/ña.

• Barcelona – barcelonés/esa, barcinonense.

• Burgos – burgalés/esa.

• Cáceres – cacereño/ña.

• Cádiz – gaditano/na.

• Cantabria – cántabro/a, montañés/esa.

• Castellón – castellonense.

• Ciudad Real – ciudadrealeño/ña.

• Córdoba – cordobés/esa.

• Cuenca – conquense.

• Gerona – gerundense, gironés/esa.

• Granada – granadino/na, granadí.

• Guadalajara – guadalajareño/ña, caracense, arriacense.

• Guipúzcoa – guipuzcoano/na.

• Huelva – onubense, huelveño/ña.

• Huesca – oscense.

• Balearen – balear, baleárico.

• Jaén – jaenés/esa, jaenero/ra, jienense, giennense.

• La Coruña – coruñés/esa, brigantino/na.

• La Rioja – riojano/na.

• Las Palmas – palmense.

• León – leonés/esa, legionense.

• Lérida – leridano/na, ilerdense.

• Lugo – lucense, lugués/esa.

• Madrid – madrileño/ña, matritense.

• Málaga – malagueño/ña, malagués/esa, malacitano/na.

• Murcia – murciano/na.

• Navarra – navarro/rra.

• Orense – orensano/na, auriense.

• Palencia – palentino/na.

• Pontevedra – pontevedrés/esa, lerense.

• Salamanca – salamanquino/na, salmantino, salamanqués/esa, charro/rra, salmanticense.

• Santa Cruz de Tenerife – santacrucero/ra.

• Segovia – segoviano/na, segoviense.

• Sevilla – sevillano/na, hispalense.

• Soria – soriano/na.

• Tarragona – tarraconense.

• Teruel – turolense.

• Toledo – toledano/na.

• Valencia – valenciano/na.

• Valladolid – vallisoletano/na, pucelano/na, pinciano/na.

• Vizcaya – vizcaíno/na.

• Zamora – zamorano.

• Zaragoza – zaragozano/na, cesaraugustano/na, zaragocí.

Tóch een zegel!

In Spanje zal in 2019 toch nationale aandacht zijn voor de Reformatie. Na een eerste afwijzing in 2016 heeft de Filatelie-commissie een nieuwe aanvraag wel gehonoreerd en heeft bekend gemaakt dat zij in januari 2019 een Reformatiezegel zal uitgeven. Met deze speciale postzegel zal worden herdacht dat 450 jaar geleden – in 1569 – de Reina-Valerabijbel, een van de eerste complete, én wereldwijd de meest gebruikte, Spaanstalige Bijbelvertalingen, werd gepubliceerd. Deze Bijbelvertaling heeft de bijnaam 'Biblia del Oso' – 'Bijbel van de Beer' omdat op de titelpagina een beer is afgebeeld die honing eet. Deze titelpagina zal op de postzegel te zien zijn.

De Reina-Valerabijbel heeft ook een interessante connectie met het Nederlandse Lutheranisme. De Bijbel dankt zijn naam aan de vertaler, Casiodoro de Reina (ca. 1520-1594), en aan Cipriano de Valera (1532-1602), die vanaf 1582 deze vertaling reviseerde.

Casiodoro de Reina was één van de kleurrijkste figuren uit de periode van de reformatie. Als monnik in de Orde van de Heilige Hiëronymus (O.S.H.) in een klooster vlakbij Sevilla kwam hij in aanraking met het gedachtegoed van Luther. Al in 1518/1519 waren Luthers geschriften in het Latijn of in een Latijnse vertaling bekend in Spanje. Na 1520 zelfs vaak in het Spaans.

In 1562 werd hij in afwezigheid als ketter veroordeeld en zijn afbeelding in een auto-da-fé ritueel verbrand. Casiodoro de Reina verbleef in Genève, Londen, Antwerpen, Frankfurt en Straats-burg, steden die een centrale rol speelden in het herbergen van religieuze vluchtelingen en die daardoor mee vorm gaven aan de verschillende stromingen van de reformatie. Van 1578 tot 1585 was hij predikant van het Franstalige deel van de Lutherse gemeente in Antwerpen. Hij schreef o.a. een instructie voor de lutherse huiskerken en een catechismus die in meerdere talen werd gepubliceerd. Toen Antwerpen in 1585 weer onder strikt katholiek bewind kwam trok hij naar Frankfurt. In de beginfase van de lutherse gemeenschap in de Noordelijke Nederlanden gaf hij dikwijls van daar uit advies in theologische kwesties. De Spaanse Reformatiezegel zal volgend jaar dus iemand herdenken die ook een belangrijke plaats heeft in de geschiedenis van het Nederlandse lutheranisme. Prof. dr. Sabine Hiebsch

Financiën

Van de Penningmeester:

In totaal werd naar aanleiding van het overlijden van ds. Voerman aan giften € 1.668,50 ontvangen.

Naar Spanje werd in 2018 overgemaakt de opbrengst van de Diasporacollecte 2017 ad € 623 voor het project El Camino in Alicante.

Als bijdrage in de predikantstraktementen konden wij het verhoogde bedrag in 2018 overmaken van in totaal € 9.935

Wij hopen dat u het door uw bijdragen mogelijk maakt om ook in 2019 € 9.000 over te kunnen maken voor de predikantstraktementen.

Diasporacollecte

Met pijn in het hart hebben we gezien dat er dit jaar vrijwel niets meer is binnengekomen, de laatste jaren was er al een afnemende trend, waarschijnlijk mede doordat de collectelijst van de PKN nauwelijks meer ruimte laat voor andere doelen waar het hart van de gemeente naar uit kan gaan.

Voor 2018 was het doel: de predikantspensioenen. Die zijn nog steeds niet behoorlijk geregeld, ook doordat de Spaanse regering slechts maatregelen heeft voorgesteld, waardoor de situatie van de predikanten en hun weduwen er in feite niet op vooruit gaan.

Helaas heb ik bij het vorige Berichtenblad geen apart papier bijgesloten met een verzoek hiervoor om te collecteren. Als dat de reden is, dat er niets binnenkwam, dan beken ik schuld. :-(

Het Bestuur besloot te stoppen met de Diasporacollecte, maar houdt het banknummer nog wel open voor binnenkomende collecten! Die blijven hartelijk welkom, en we geven ze graag door!

Juist omdat de pensioenlasten, en de daardoor opgelopen schulden de afgelopen jaren steeds meer op het budget van de kerken drukken, komen ook de diaconale projecten wat in het gedrang.

Met veel vrijwilligers, en bewonderenswaardige professionaliteit worden heel veel ballen in de lucht gehouden.

Zegeningen, genoeg voor een heel jaar.

Que el camino salga a tu encuentro. Que el viento siempre esté detrás de ti y la lluvia caiga suave sobre tus campos. Y hasta que nos volvamos a encontrar, que Dios te sostenga suavemente en la palma de su mano. Que vivas por el tiempo que tú quieras, y que siempre quieras vivir plenamente.	Moge de weg je verwelkomen. Moge je altijd meewind hebben, en moge de regen zacht vallen op je velden. En moge God je, tot we elkaar wederzien, zacht beschermen in de palm van Zijn hand. Moge je leven zolang als je wilt, en moge je altijd volop willen leven.
Recuerda siempre olvidar las cosas que te entristecieron, pero nunca olvides recordar aquellas que te alegraron. Recuerda siempre olvidar a los amigos que resultaron falsos, pero nunca olvides recordar a aquellos que permanecieron fieles. Recuerda siempre olvidar los problemas que ya pasaron, pero nunca olvides recordar las bendiciones de cada día. Que el día más triste de tu futuro no sea peor que el día más feliz de tu pasado.	Denk er altijd aan de dingen te vergeten die je verdriet deden, maar vergeet nooit wat je blij maakte. Denk er altijd aan de valse vrienden te vergeten, maar vergeet nooit hen die trouw bleven. Denk er altijd aan de problemen te vergeten die voorbij zijn, maar vergeet nooit de dagelijkse zegeningen. Moge de verdrietigste dag in je toekomst minder naar zijn dan de gelukkigste dag in je verleden.
Que nunca caiga el techo encima de ti y que los amigos reunidos debajo de él nunca se vayan. Que siempre tengas palabras cálidas en un anochecer frío, una luna llena en una noche oscura, y que el camino siempre se abra a tu puerta.	Moge het dak nooit boven je invallen, en mogen de vrienden onder je dak je nooit weggaan. Moge je altijd warme woorden hebben op een koude avond, een volle maan in een donkere nacht, en moge de weg altijd uitkomen bij jouw deur.
Que vivas cien años, con un año extra para arrepentirte.	Moge je honderd jaar leven, en nog één jaar extra om tot bezinning te komen.
Que el Señor te guarde en su mano, y no apriete mucho su puño. Que tus vecinos te respeten, los problemas te abandonen, los ángeles te protejan, y el cielo te acoja.	Moge de Heer je bewaren in Zijn hand, en Zijn vuist niet erg dichtknijpen. Mogen je buren je respecteren, de problemen je verlaten, de engelen je beschermen, en de hemel je verwelkomen.
Que las bendiciones de San Patricio te contemplen. Que tus bolsillos estén pesados y tu corazón ligero. Que la buena suerte te persiga, y cada día y cada noche tengas muros contra el viento, un techo para la lluvia, bebidas junto al fuego, risas para que te consuelen aquellos a quienes amas, y que se colme tu corazón con todo lo que desees. Que Dios esté contigo y te bendiga, que veas a los hijos de tus hijos, que el infortunio te sea breve y te deje rico en bendiciones. Que no conozcas nada más que la felicidad.	Dat de zegeningen van Saint Patrick je aan het hart liggen. Dat je zakken zwaar mogen zijn en je hart licht. Dat het geluk je niet loslaat, en dat je elke dag en elke nacht je muren mag hebben tegen de wind, een dak voor de regen, drankjes bij het haardvuur en gelach om degenen die je liefhebt te troosten, en dat je hart vol is met al wat je begeert. God zij met je en zegene je; moge je je kleinkinderen nog zien, dat je ongeluk kort mag zijn en je rijk aan zegeningen achterlaat. Dat je alleen maar geluk mag kennen.
Desde este día en adelante, que Dios te conceda muchos años de vida, seguro Él sabe que la tierra no tiene suficientes ángeles.	Dat God je vanaf deze dag, vele levensjaren geve, Hij weet vast dat er op aarde niet voldoende engelen zijn.
¡Bendiciones!	Gezegend 2019!